dla aspektu militarnego bardzo ważną sprawą jest siła ludzka. To ona wyznacza nasze możliwości werbunkowe (wraz z limitem wsparcia) oraz zdolność do uzupełniania strat. Wojny można prowadzić na tysiące sposobów, wiec w tym miejscu również ograniczę się do kilku istotnych rad:

Zawsze przy werbunku zwracaj uwagę na limit wsparcia (inst. 96-97). Nie ma sensu narażać się na niepotrzebny drenaż budżetu w czasie pokoju, lepiej zaś werbować nowe oddziały w czasie wojny, kiedy to ryzyko przekroczenia limitu jest daleko mniejsze, a to za sprawą stałego tracenia ludzi w walkach.
Pamiętaj o okresowym przeglądzie swoich wojsk pod względem typu uzbrojenia. Pamiętaj, że nie wszystkie jednostki mogą dostosować się do twojego państwowego typu uzbrojenia (inst. 91-93).
Pamiętaj, że kawaleria najefektywniej walczy w otwartych bitwach, zaś jest nieprzydatna w czasie oblężeń i walk w górach.
Doceniaj rolę dowódców. O ile to możliwe staraj się, by w każdej bitwie brał udział dowódca. Nieraz to on może zdecydować o wygranej, zwłaszcza przy wyrównanych siłach.
Miej na uwadze okresowe reformowanie floty. Pamiętaj, że raz wybudowany okręt nie ulega modernizacji i po pewnym czasie należy go zniszczyć i zamienić na nowszy model.

Szczęście sprzyja lepszym



Zwracaj uwagę na zużycie w poszczególnych prowincjach. Czasem mniejsza armia więcej dokona w ubogich i nieprzyjaznych rejonach, niż kilkunastopułkowa.
Staraj się, by w twoich armiach największy procent stanowiła piechota, następnie kawaleria, a potem dopiero artyleria. To piechota ponosi największe straty w czasie walki i należy mieć odpowiednio dużo pułków piechurów by można było kontynuować kampanię.
Nie przemieszczaj powolnych oddziałów jeśli nie mają wyraźnego celu do spełnienia. Na przykład do palenia i zajmowania wrogich kolonii najlepiej nadaje się kawaleria (jest najszybsza), zaś artyleria przydaje się głównie przy oblężeniach, a w bitwach dopiero w końcowym okresie gry.
Staraj się tak rozmieszczać wojska na terytorium państwa, by móc szybko i skutecznie dławić bunty. Ale tu też tkwi haczyk. Jeśli zdarzy ci się duży bunt (10 i więcej pułków) to dobrze jest przeczekać sytuację do momentu w którym szeregi przeciwnika stopnieją (najczęściej takie duże bandy rozbójników nie mają wystarczająco dużo zaopatrzenia i tracą wskutek zużycia 10-15% stanu miesięcznie). Wchodź do akcji wtedy, gdy miasto jest na skaju wytrzymałości.
Pamiętaj, że po wygraniu oblężenia stan osobowy załogi grodu odbudowuje się stopniowo. Może to działać na twoją korzyść i niekorzyść. Jeśli prowadzisz wojnę obronną, to najlepiej kontratakować w momencie, kiedy twoja prowincja się poddaje, gdyż zdobycie szturmem bastionu bronionego przez 100-200 żołnierzy jest bardzo łatwą sprawą. Jeżeli zaś podbijasz inne państwo to uważaj byś nie stracił ciężko zdobytych terenów.
Szturmy mają największe szanse powodzenia, gdy twoje wojska zrobią wyłom w murach. Ale uważaj, w czasie szturmowania murów atakujący są bardzo wrażliwi na ataki z zewnątrz. Przeprowadzaj szturm tylko wtedy, gdy jesteś pewien, że żadne większe siły nie mogą zaatakować twoich wojsk. Oznacza to również, że wrogie armie podczas szturmu to doskonały cel na atak.
:angel: